ในยุคสมัยที่เกมแนว Puzzle หรือเกมที่เน้นการไขปริศนาเพียวๆ ต่างก็ค่อยๆ ลดความเข้มข้นลงไปตามกาลเวลา จาก ‘genre’ กลายเป็นเพียง ‘element’ ที่เข้าไปผสมผสานกับเกมแนวหลักอื่นๆ ที่ยังได้รับความนิยมอยู่ในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเกมใหญ่หรือเกมเล็ก จะแอ็คชั่นระเบิดตูมตามหรือ RPG โลกเปิดที่ใช้เวลาเล่นเป็นร้อยเป็นพันชั่วโมง เราจะได้พบเจอกับองค์ประกอบของการไขปริศนาเข้าไปผสมผสานอยู่ตลอดไม่หายไปไหน
ซึ่งอาจจะเป็นเพราะการมาถึงของ Portal (Valve, 2007) และ Portal 2 (Valve, 2011) ที่ได้เปลี่ยนหน้าของเกม Puzzle บนคอนโซลไปโดยสิ้นเชิง สถานะเดิมของเกมแนวปริศนาที่มักจะเป็นเพียงการเดินหาสิ่งของ หรือมองหาจุดที่ถูกกำหนดไว้ในฉาก เพื่อปลดล็อคให้เกิดเส้นทางการผ่านไปยังอีกฉากหรือทำให้เกิดอะไรบางอย่างขึ้นมา ซึ่งอีกชื่อหนึ่งที่เรามักเรียกกันว่า ‘point-and-click’ ได้ถูกกลืนหายไปด้วยกระแสความนิยมและคุณภาพของ Portal ที่จนถึงทุกวันนี้ก็ยังคงเป็นชื่อแรกๆ ที่เราจะพูดออกมาเมื่อมีใครถามถึงเกมแนวนี้
แต่ไอเดียของมนุษย์เราก็ยังคงไม่หายไปไหน ยังคงมีความพยายามและ ‘ความรัก’ ในการทำเกมแนวปริศนาเพียวๆ ให้ผู้เล่นที่มีทั้งกลุ่มคนที่รักเกมแนวนี้ และผู้เล่นที่อยากจะผ่อนคลายเมื่อเราไขปริศนาไม่ว่าจะยากหรือง่ายได้สำเร็จ เราเลยยังได้เห็นวิดีโอเกมที่โฟกัสไปที่การถาโถมปริศนามาให้ผู้เล่นได้คิดหาทางผ่านกันจนหัวหมุนออกมาอยู่เรื่อยๆ แถมมาในรูปแบบที่หลากหลายมากกว่าเดิม
Viewfinder เป็นหนึ่งในเกม Puzzle ประจำปีที่เราไม่อยากให้หลายคนมองข้ามไป เพราะตั้งแต่การโพสภาพไอเดียต้นแบบของผู้พัฒนาตั้งแต่หลายปีก่อนก็เรียกเสียงฮือฮาในหมู่นักพัฒนาเกมอินดี้ได้ไม่น้อย จนมาถึงการเปิดตัวบนเวทีใหญ่อย่าง The Game Awards ปลายปี 2022 ที่ทำให้สายตาของเกมเมอร์นับล้านคนทั่วโลกต่างเบิกโพลงในความสดใหม่ของ Viewfinder แต่สุดท้ายเกมอินดี้ก็ยังคงเป็นเกมอินดี้ เพราะเมื่อถึงเวลา Viewfinder วางจำหน่าย เกมก็ถูกกระแสของเกมอื่นกลบไปอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
Viewfinder เป็นเกมปริศนาที่จุดขายอันดับแรกเลยคือการนำ ‘ภาพถ่าย’ มา ‘มอง’ ในมุมมองที่จะทำให้ ‘ภาพถ่าย’ ใบนั้นเปลี่ยนเป็นฉากให้เราเดินเข้ามีปฏิสัมพันธ์ได้ ในด่านแรกๆ ของเกม เราจะได้บังคับตัวละครเดินหาภาพถ่ายที่แปะไว้ตามฉาก และนำมามองเทียบกับฉากที่คล้ายคลึงว่าจะเป็นอีกเวอร์ชั่นหนึ่งของฉากนั้น (หรือถ้าเรียกให้เข้ากับยุคนี้ก็คงเป็น ‘มัลติเวิร์ส’ ของฉากนั้นก็ได้) และให้เราเดินผ่านอุปสรรคผ่านฉากเวอร์ชั่นที่อยู่ในภาพถ่ายใบนั้นไป
เมื่อเราผ่านมาเรื่อยๆ เกมจะแนะนำของใหม่ให้ผู้เล่นเพิ่มมาอีก อุปกรณ์ชิ้นหลักที่จะติดตัวผู้เล่นมาตั้งแต่ช่วงที่สองของเกมก็คือ ‘กล้องโพลารอยด์’ ที่เราสามารถเลือกถ่ายมุมไหนก็ได้ในฉากนั้น และพิมพ์ออกมาเป็น ‘ภาพถ่าย’ แบบที่เราไปตามเก็บในช่วงแรกของเกม แต่คราวนี้มันคือภาพที่เราเลือกถ่ายเอง อาศัยการเล็งมุม กะระยะ และหัวสมองอันบรรเจิดที่จะใช้มุมใดมุมหนึ่งในฉากมาแปะเพื่อเปลี่ยนมุมนั้นๆ ตามที่เราบันทึกภาพมา
Viewfinder อาจไปคลับคล้ายคลับคลา กับเกมที่เล่นกับ ‘มุมมอง’ แบบเดียวกันที่ออกมาก่อนหน้านี้แล้วอย่าง Superliminal (Pillow Castle, 2020) หรือแม้กระทั่ง Marquette (Graceful Decay, 2021) แต่ Viewfinder ก็ทำหน้าที่โฟกัสอยู่กับชื่อเกมได้อย่างถูกต้อง การใช้กล้องโพลารอยด์เลือกถ่ายภาพได้ตามใจ ก็ทำให้ตอนเล่นก็อาจจะมีช่วงเวลาที่เราได้นั่งคิดวิธีผ่าน มองหามุมมองใหม่ๆ พลิกแพลงสิ่งที่มีอยู่ และปิ๊งไอเดียการผ่านอุปสรรคตามฉากได้อย่างบรรเจิดโดยที่ตัวเกมไม่ได้กำหนดมาชัดเจนแบบว่าแบบไหนถูก ขอแค่คุณผ่านไปยังจุด teleport ได้โดยไม่ตกไปข้างล่าง ก็นับว่าสำเร็จ
แต่นั่นคือหนึ่งในสิ่งที่ผู้เล่นคิดว่าเป็นปัญหาของเกม (หรือหลายคนอาจจะไม่คิดว่าเป็นปัญหาก็ได้) การให้อิสระกับ ‘วิธีผ่าน’ ในฉากที่เป็นเหมือน platform ลอยฟ้า ไม่มีกำแพงปิด มันเลยทำให้ผู้เล่นผ่านบางฉากได้ในวิธีที่เหมือนจะ ‘โกง’ จนทำให้ไม่มีโมเมนท์ความ ‘เท่’ หรือแบบ ‘เราก็เก่งเหมือนกันนะ’ เช่นการถ่ายขอบกำแพงอะไรมาก็ได้แล้วเอาไปแปะเป็นสะพานข้ามฉาก หรือแปะเป็นขอบทางเดินที่ทำให้เราเดินเลาะกำแพงไปยังจุดหมายได้ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่ทำให้การจะเล่นให้ ‘เท่’ เหมือนกับในตัวอย่างที่ผู้พัฒนาอัดเป็นเทรลเลอร์มาโปรโมทนั้นก็จะมีน้อยมาก ในเกมการเล่นตลอด 5-6 ชั่วโมง
ถึงอย่างไรการได้เปิดมุมมองใหม่ๆ และการได้เห็นความเจ๋งในการทำเกมของทีมงานเล็กๆ จากสกอตแลนด์ ก็ถือว่าเป็นประสบการณ์สั้นๆ ที่ผ่านเข้ามาให้เราจดจำ Viewfinder ได้ ในฐานะเกม Puzzle อินดี้ฟอร์มเล็กๆ ที่ออกมาโลดแล่นในปีที่เกมเมอร์หลายคนยกให้เป็นปีที่ดุเดือดและคุณภาพที่สุดในวงการเกมคอนโซลยุคใหม่
ใครที่สนใจสามารถไปตามซื้อกันได้ที่
https://store.steampowered.com/app/1382070/Viewfinder?utm_source=Keymailer?utm_campaign=August
https://store.playstation.com/concept/10006160
